Bez sprawnych rąk dziecku trudniej jest… mówić!
– Autor nieznany
Terapia ręki jest jeszcze wciąż mało znana, a wieści o niej mało rozpowszechniane, chociaż od dawna wykorzystywana jest w terapii wielu dysfunkcji ( w szczególności u dzieci). Kojarzona głównie z nieprawidłowościami w obszarach motoryki małej. W ujęciu globalnym dotyczy terapii całej kończyny górnej (obojczyk, łopatka, kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości ręki) oraz korekcji postawy ciała, łopatek i ułożenia miednicy. W terapii tej ćwiczeniom podlegają wszystkie elementy ciała, aby cały organizm pracował prawidłowo i współgrał ze sobą.
Ważną informacją w terapii jest fakt, że obszar ruchowy rąk w mózgu znajdują się blisko obszaru mowy. To oznacza, że ograniczenia motoryczne mogą ściśle wiązać się z występującymi u pacjenta ograniczeniami w mowie.
Terapię ręki zaleca się w następujących przypadkach:
* nieprawidłowa postawa ciała,
* zaburzenia napięcia mięśniowego,
* zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej czy koordynacji obustronnej,
* nadwrażliwość czuciowa (gdy dziecko niechętnie dotyka przedmioty o niektórych fakturach),
* pod wrażliwość czuciowa (gdy dziecko ma problem z odróżnianiem bodźców, nie reaguje odpowiednio na bodźce dotykowe i bólowe, nadmiernie domaga się dotyku. Takie dziecko często siada na dłoniach, wkłada je do buzi itp.)
* nieustalona lub skrzyżowana lateralizacja,
* trudności grafomotoryczne,
* niechęć czy trudności w zabawach manualnych,
*trudności w nauce oraz w wykonywaniu czynności codziennych/samoobsługowych.
Terapia ręki zalecana jest między innymi u osób, które mają:
* Autyzm,
* Zespół Aspergera,
* Afazję,
* Zespół Downa,
* ADHD oraz ADD,
* Mózgowe porażenie dziecięce,
* zaburzenia napięcia mięśniowego,
* problemy w uczeniu się ( dysleksja, dysgrafia, itd.)
* deficyt uwagi,
* itp.
Celem terapii ręki jest usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej czy obustronnej, stabilizacja obręczy barkowej i mięśni ręki, poprawę zdolności manipulacyjnych dłoni dziecka/pacjenta. U pacjentów w wieku szkolnym terapia ma za zadanie również w dalszym czasie poprawę chwytu narzędzia pisarskiego, poprawę postawy w czasie pracy przy biurku/stole, naukę prawidłowych nawyków w czasie pracy manualnej, poprawę zdolności powiązanych z pisaniem.
Terapia rozpoczyna się od dokładnej diagnozy (oceny sprawności motorycznej dziecka/pacjenta). Po diagnozie mogę przygotować odpowiednie scenariusze z zadaniami do spotkań terapeutycznych z pacjentami.
W terapii ręki obowiązkowo (jeśli to możliwe) stosuję masaż sensomotoryczny rąk. Dlatego „gdy to możliwe”? Ponieważ niektórzy pacjenci mogą nie być chętni na taką formę terapii, zwłaszcza osoby nadwrażliwe na pierwszych spotkaniach terapeutycznych. Istnieją również przeciwwskazania do takiego typu masażu – dzieci w wieku poniżej 5 lat, osoby w czasie leczenia lub po przebytych nowotworach, pacjenci z egzemami, z gorączką, po świeżych złamaniach.
Czas trwania terapii oraz ilość spotkań jest zależna (dostosowana) od potrzeb i postępów pacjenta. Proponowany okres to minimum rok przy założeniu, że będą to 1-2 spotkania w tygodniu. Jedna sesja trwa zazwyczaj 45 – 60 minut.
mgr Agata Orzeł